Τα αντιβιοτικά έχουν χρησιμοποιηθεί στην διατροφή των ζώων για την βελτίωση της υγείας και την αύξηση των αποδόσεων και της αποδοτικότητας τροφής (Muñoz-Cuautle et al., 2022).
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν επιβληθεί περιορισμοί σε πολλές χώρες και ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσον αφορά τη χρήση τους ως διατροφικά πρόσθετα, δεδομένου του κινδύνου που αποτελούν για τη δημόσια υγεία, γεγονός που κατέστησε αναγκαία την αναζήτηση ασφαλών εναλλακτικών λύσεων για τον καταναλωτή (Millet and Maertens, 2011, Ansari et al., 2022). Αντίθετα, τα φυτογενή πρόσθετα, κυρίως φυτικά εκχυλίσματα , μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εναλλακτικές στα αντιβιοτικά, καθώς μπορούν να διατηρήσουν υγιή την εντερική χλωρίδα και να ρυθμίσουν την μικροχλωρίδα. Έχουν επίσης αντιοξειδωτικές ιδιότητες, οι οποίες βελτιώνουν το τελικό προϊόν συμβάλλουν στη ικανοποίηση της απαίτησης των καταναλωτών για πιο υγιεινά τρόφιμα ζωικής προέλευσης (Ansari et al., 2022, Muñoz-Cuautle et al., 2022).
Το αιθέριο έλαιο ρίγανης είναι μια αρωματική ένωση πλούσια σε φαινόλες εκ των οποίων η πιο σημαντική είναι η καρβακρόλη. Άλλο βασικό συστατικό του ριγανελαίου είναι η θυμόλη, ισομερές της καρβακρόλης με παρεμφερείς ιδιότητες αλλά και το π-κυμένιο και γ-τερπένιο. Θεωρείται εναλλακτική των αντιβιοτικών λόγω των αντιοξειδωτικών και των αντιμικροβιακών ιδιοτήτων ευρέος φάσματος του (Memar et al., 2017, Valdivieso-Ugarte et al., 2019, Alagawany et al., 2020). Έχει αντιβακτηριδιακές και αντιμηκυτιακές χάρη στην καρβακόλη και τη θυμόλη, οι οποίες μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά μικροοργανισμούς όπως οι Erwinia amylovara, Bacillus subtilis, Escherichia coli, Hafnia alvei, Escherichia coli, Micrococcus luteus, Proteus vulgaris, clostridium perfingens ,Staphylococcus aureus και Streptococcus faecalis (Souza et al., 2007, Alagawany et al., 2020).
Εικόνα 1. Η χημική σύνθεση της θυμόλης και η καρβακρόλης. Είναι φαινολικά μονοτερπένια που συντίθεται από το π-κυμένιο, του οποίου η πρόδρομη ουσία είναι το γ-τερπένιο (Salas et al., 2010).
Η δομή της καρβακρόλης αποσυνθέτει την εξωτερική μεμβράνη των Gram-αρνητικών βακτηρίων, απελευθερώνοντας την διαπερατότητα της κυτταροπλαστικής μεμβράνης. Δημιουργεί ένα μη φιλικό περιβάλλον για τα βακτήρια, τους μύκητες και τους ιούς και αναστέλλει την ανάπτυξη τους, χωρίς όμως να διαταράσσει τη φυσιολογική και ωφέλιμη χλωρίδα των εντέρων σε αντίθεση με τα κοινά αντιβακτηριδιακά και αντιβιοτικά φάρμακα (Botsoglou et al., 2002, Benchaar and Greathead, 2011).
Η βιωσιμότητα οποιασδήποτε εκτροφής μηρυκαστικών ζώων σχετίζεται άμεσα με την επιτυχή ανάπτυξη των νεαρών της ζώων. Τα νεαρά ζώα όμως είναι ευπαθή σε πολλούς παθογόνους μικροοργανισμούς που προκαλούν ασθένειες πριν και μετά τον απογαλακτισμό. Οι διάρροιες που εμφανίζονται σε αυτή την περίοδο μπορούν να οδηγήσουν στον θάνατο εντός λίγων ημερών από την έναρξη τους και μπορεί να οφείλονται σε μικροοργανισμούς όπως οι Escherichia coli και Salmonella spp, οι οποίοι μπορεί να βρίσκονται στο γαστρεντερικό τους σύστημα από την πρώτη μέρα της ζωής τους. Τα βακτήρια αυτά μπορεί να προκαλέσουν εντερίτιδα, εντεροτοξιναιμία ή σοβαρή σηψαιμία στο λεπτό έντερο των νεαρών μηρυκαστικών (Tapki et al., 2020, Ansari et al., 2022). Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν ότι το αιθέριο έλαιο ρίγανης μπορεί να βοηθήσει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των παραπάνω, βελτιώνοντας την αποδοτικότητα τροφής, την υγεία, να αυξήσει τον ρυθμό ανάπτυξης αλλά και να μειώσει τις διάρροιες, οδηγώντας σε πιο γρήγορο απογαλακτισμό (Hernandez et al., 2009, Van Der Vliet and Cardozo, 2013, Özkaya et al., 2015, Katsoulos et al., 2017, Seifzadeh et al., 2017, Liu et al., 2020, Tapki et al., 2020, Ansari et al., 2022). Το ριγανέλαιο μπορεί να βοθήσει στην αντιμετώπιση της κοκκιδίωσης αλλά και ταυτόχρονα να αυξήσει την ανάπτυξη (Dudko et al., 2018). Τέλος, αξίζει να σημειωθεί η αντιοξειδωτική δράση του ριγανέλαιου και η επίδραση που έχει βελτίωση της ποιότητας και στην επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του κρέατος (Muñoz-Cuautle et al., 2022).
Το ριγανέλαιο έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την πρόσληψη τροφής, την αποτελεσματικότητα μετατροπής της τροφής και τους ρυθμούς ανάπτυξης σε πτηνά (Calislar et al., 2009, AbdAlHaleem et al., 2020). Έρευνες έχουν επίσης αποδείξει ότι βοηθά στην αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών, όπως E. coli, Salmonella spp., Clostridium perfringens, Lawsonia intracellularis και Eimeria spp. (κοκκιδίωση) στο γαστρεντερικό σύστημα (Waldenstedt, 2003, Calislar et al., 2009, Lu et al., 2014, AbdAlHaleem et al., 2020). Οι μικροοργανισμοί αυτοί μπορεί να οδηγήσουν σε διάρροια, απώλεια βάρους έως και θάνατο, προκαλώντας σημαντικές οικονομικές απώλειες στον παραγωγό. Η απουσία αυτών των μικροοργανισμών αντίθετα, οδηγεί σε καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, καλύτερη μετατρεψιμότητα τροφής και γρηγορότερη ανάπτυξη (AbdAlHaleem et al., 2020). Πιο συγκεκριμένα, έχει εδραιωθεί η θετική επίδραση του στην παραγωγή αυγών, στην αναπαραγωγή, στην ποιότητα των αυγών και στην μετατρεψιμότητα της τροφής (Soliman et al., 2016). Ακόμα το ριγανέλαιο βοηθά στην ανάπτυξη και πάχυνση ορνίθων, προάγοντας την μετατρεψιμότητα τροφής, ανάπτυξη, την αύξηση της ποιότητας και ποσότητας του σφάγιού, την μείωση του ενδομυϊκού λίπους (Calislar et al., 2009, AbdAlHaleem et al., 2020).
Εικόνα 2. Η διαδικασία παραγωγής του προϊόντος αιθέριου ελαίου ρίγανης που χρησιμοποιούμε.
Μια από τις βασικές ανησυχίες σχετικά με τη χρήση αιθέριων ελαίων είναι η έλλειψη σταθερότητας της ποσότητας των ενεργών συστατικών που περιέχονται σε αυτά. Οι περισσότερες εταιρείες που παράγουν προϊόντα με βάση το έλαιο ρίγανης χρησιμοποιούν άγρια ρίγανη η οποία συλλέγεται από την άγρια και προέρχεται από διαφορετικές μεσογειακές χώρες (Yu-Wen, 2008). Σε μια προσπάθεια να αντισταθμίσουν την ανεπάρκεια σε φυσικές φαινόλες, οι εταιρίες αυτές μπορεί να καταφύγουν στη χρήση συνθετικών φαινολών, οι οποίες είναι φθηνότερες και ευκολότερες στην παραγωγή, αλλά αναπόφευκτα περιέχουν ίχνη καρκινογόνων ουσιών (Yu-Wen, 2008).
Η ρίγανη που χρησιμοποιείται για την παραγωγή το προϊόντος που χρησιμοποιούμε στα μίγματα μας είναι χημειότυπος του Origanum vulgare ssp. hirtum και έχει αναπτυχθεί ειδικά για φαρμακευτική χρήση από ερευνητική ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης αποκλειστικά για την παρασκευή αυτού του προϊόντος. Το συγκεκριμένο υβρίδιο βρέθηκε ότι είναι πιο ανθεκτικό στις καιρικές αλλαγές και παρήγαγε υψηλότερη και πιο σταθερή ποιότητα καθαρού ελαίου ρίγανης. Έτσι, αυτό το μοναδικό υβρίδιο δεν παράγει απλώς ένα συνηθισμένο έλαιο ρίγανης, αλλά ένα πολύ ανώτερο σε ποιότητα. Τέλος, το προϊόν αυτό έχει εξαιρετικά υψηλή περιεκτικότητα αιθέριου ελαίου ρίγανης Origanum Vulgare L. 50 g/kg. Αυτό διασφαλίζεται από την ενδελεχή διαδικασία παραγωγής του (Εικόνα 2.). Η περιεκτικότητα του στις φαινόλες καρβακρόλη και θυμόλη είναι επίσης πολύ υψηλή, με 80 - 82 % και 2,5 - 3 % αντίστοιχα, ενώ σε π-κυμένιο 3,5 – 9 % και σε γ-τερπένιο 2 – 5 %. Τέλος έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες έρευνες, οι οποίες υποστηρίζουν τα αποτελέσματα του.
Γι' αυτό δεν λειτουργούν όλα τα προϊόντα με έλαιο ρίγανης, καθώς δεν είναι όλα ίδια.
Επικοινωνήστε μαζί μας σήμερα για να επωφεληθείτε και εσείς από τα πλεονεκτήματα των προϊόντων μας για νεαρά μικρά και μεγάλα μηρυκαστικά αλλά και πτηνά!
Τεχνικός Σύμβουλος Διατροφής, Διαχείρισης & Υγείας Ζώων
Βιβλιογραφία
AbdAlHaleem, H. A., O. A. Elsayed, A. A. Fadl, and F. AbdEltoab. 2020. Effect of dietary oregano supplementation on productive, physiological and immunological performance of broiler chicks. Egyptian Poultry Science Journal 40(2):507-524.
Alagawany, M., M. E. Abd El-Hack, M. R. Farag, H. M. Shaheen, M. A. Abdel-Latif, A. E. Noreldin, and A. F. Khafaga. 2020. The applications of and its derivatives in human, ruminant and fish nutrition–a review. Annals of Animal Science 20(2):389-407.
Ansari, M., S. Kargar, M. A. Eslami, R. Falahati, M. Albenzio, M. Caroprese, M. J. Zamiri, and M. Kanani. 2022. Potential benefits of early-life supplementation of liquid feed with fennel (Foeniculum vulgare) seeds or oregano (Origanum vulgare) leaves on growth, health, and blood metabolites in Holstein dairy calves. Journal of Dairy Science 105(8):6639-6653.
Benchaar, C. and H. Greathead. 2011. Essential oils and opportunities to mitigate enteric methane emissions from ruminants. Animal Feed Science and Technology 166:338-355.
Botsoglou, N., P. Florou-Paneri, E. Christaki, D. Fletouris, and A. Spais. 2002. Effect of dietary oregano essential oil on performance of chickens and on iron-induced lipid oxidation of breast, thigh and abdominal fat tissues. British poultry science 43(2):223-230.
Calislar, S., I. Gemci, and A. Kamalak. 2009. Effects of Orego-Stim® on broiler chick performance and some blood parameters. J Anim Vet Adv 8:2617-2620.
Dudko, P., A. Junkuszew, W. Bojar, M. Milerski, K. Szczepaniak, J. Le Scouarnec, J. Schmidová, K. Tomczuk, and M. Grzybek. 2018. Effect of dietary supplementation with preparation comprising the blend of essential oil from Origanum vulgare (lamiaceae) and Citrus spp.(citraceae) on coccidia invasion and lamb growth. Italian Journal of Animal Science 17(1):57-65.
Hernandez, J., J. L. Benedito, P. Vazquez, V. Pereira, J. Mendez, J. Sotillo, and C. Castillo. 2009. Supplementation with plant extracts (carvacrol, cinnamaldehyde and capsaicin): its effects on acid-base status and productive performance in growing/finishing bull calves. Berliner und Munchener Tierarztliche Wochenschrift 122(3-4):93-99.
Katsoulos, P. D., M. A. Karatzia, C. I. Dovas, G. Filioussis, E. Papadopoulos, E. Kiossis, K. Arsenopoulos, T. Papadopoulos, C. Boscos, and H. Karatzias. 2017. Evaluation of the in-field efficacy of oregano essential oil administration on the control of neonatal diarrhea syndrome in calves. Research in Veterinary Science 115:478-483.
Liu, T., H. Chen, Y. Bai, J. Wu, S. Cheng, B. He, and D. P. Casper. 2020. Calf starter containing a blend of essential oils and prebiotics affects the growth performance of Holstein calves. Journal of Dairy Science 103(3):2315-2323.
Lu, H., S. A. Adedokun, L. Adeola, and K. M. Ajuwon. 2014. Anti-inflammatory effects of non-antibiotic alternatives in coccidia challenged broiler chickens. The Journal of Poultry Science 51(1):14-21.
Memar, M. Y., P. Raei, N. Alizadeh, M. A. Aghdam, and H. S. Kafil. 2017. Carvacrol and thymol: strong antimicrobial agents against resistant isolates. Reviews and Research in Medical Microbiology 28(2):63-68.
Millet, S. and L. Maertens. 2011. The European ban on antibiotic growth promoters in animal feed: from challenges to opportunities. Veterinary journal (London, England: 1997) 187(2):143-144.
Muñoz-Cuautle, A., M. E. Ortega-Cerrilla, J. G. Herrera-Haro, C. Nava-Cuellar, C. Gutiérrez-Olvera, J. E. Ramírez-Bribiesca, and P. Zetina-Córdoba. 2022. Effect of Oregano (Lippia graveolens) Essential Oil as a Phytogenic Feed Additive on Productive Performance, Ruminal Fermentation, and Antioxidant Activity in Lamb Meat. Agriculture 12(7):973.
Özkaya, S., S. Erbaş, O. Özkan, H. Baydar, and T. Aksu. 2015. The use of aromatic water of oregano (Origanum onites L.) as feed additives in calves diets. Pages 15-18 in Proc. VI. International Scientific Agricultural Symposium.
Salas, J. B., T. R. Téllez, M. J. P. Alonso, F. M. V. Pardo, M. de los Ángeles Cases Capdevila, and C. G. Rodríguez. 2010. Chemical composition and antioxidant activity of the essential oil of Thymbra capitata (L.) Cav. in Spain. Acta botanica gallica 157(1):55-63.
Seifzadeh, S., F. Mirzaei Aghjehgheshlagh, H. Abdibenemar, J. Seifdavati, and B. Navidshad. 2017. The effects of a medical plant mix and probiotic on performance and health status of suckling Holstein calves. Italian Journal of Animal Science 16(1):44-51.
Soliman, M., S. Mousa, and A. Bahakaim. 2016. Effect of dietary oregano supplementation on productive performance and some physiological parameters of Inshas chickens strain. Egyptian Poultry Science Journal 36(1):67-83.
Souza, E., T. Stamford, E. Lima, and V. Trajano. 2007. Effectiveness of Origanum vulgare L. essential oil to inhibit the growth of food spoiling yeasts. Food control 18(5):409-413.
Tapki, I., H. B. Ozalpaydin, N. Tapki, M. Aslan, and M. H. Selvi. 2020. Effects of oregano essential oil on reduction of weaning age and increasing economic efficiency in Holstein Friesian calves. Pakistan Journal of Zoology 52(2):745-752.
Valdivieso-Ugarte, M., C. Gomez-Llorente, J. Plaza-Díaz, and Á. Gil. 2019. Antimicrobial, antioxidant, and immunomodulatory properties of essential oils: A systematic review. Nutrients 11(11):2786.
Van Der Vliet, H. and P. Cardozo. 2013. Head-start strategies for optimal calf rearing. Int. Dairy Top 7:13-14.
Waldenstedt, L. 2003. Effect of vaccination against coccidiosis in combination with an antibacterial oregano (Origanum vulgare) compound in organic broiler production. Acta Agriculturae Scandinavica, Section A-Animal Science 53(2):101-109.
Yu-Wen, J. T. 2008. Orego-Stim: the proven and researched alternative to infeed antibiotic growth promoters and coccidiostats. Analele IBNA 24:48-55.